स्मार्टफोनमै तिहार

स्मार्टफोनमा तिहार ? सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ । तर हो, अब  आफ्नो स्मार्टफोनमै तिहार मनाउन र

तिहारको झलक पाउन सकिन्छ । तिहारको अवसरमा गरिने लक्ष्मीपुजादेखि लिएर रंगोलीको डिजाइन समेत आफ्नो एन्ड्रोइड स्मार्टफोनमा गर्न सकिन्छ । गुगल प्ले स्टोरमा यी एप्स उपलब्ध छन् ।

भूकम्पको भविष्यवाणी

भूकम्पको भविष्यावाणी सम्भव छ ? यो प्रश्न धेरैको मनमा उब्जिन्छ । यद्यपि भूकम्पको भविष्यवाणीका वारेमा बैज्ञानिकहरुले खासै प्रगति गर्न सकेका छैनन् । यद्यपि पृथ्वीका विभिन्न प्लेटको गति र पहिले भूकम्प आएको क्षेत्रको अध्ययनका आधारमा केही अनुमान भने गर्न  सक्छन् ।

यदि त्यही स्थानमा ७ रेक्टर स्केलको भूकम्प आएको छ भने आगामी ५० बर्षभित्र अर्को भूकम्प आउने सम्भावना ५० प्रतिशत हुनसक्ने अनुमान सम्म गर्न सकिन्छ । तर पनि यो अनुमानलाई समेत एकदमै विश्वसनिय मान्न सकिन्न । पहिले त्यही स्थानमा आएको धक्का अहिले त्यसैको अर्को स्थानमा पनि हुनसक्छ । बरु कुनै स्थानमा भूकम्प आयो भने त्यहा फेरि धक्काको अनुभव भने गर्न सकिन्छ र त्यो स्थानमा यस्ता धक्काहरु केही समयसम्म आइरहन्छन् भन्ने कुरामा भने बैज्ञानिकहरु एकमत छन् । यो धेरै स्थानमा अनुभव गर्न सकिने पक्ष पनि भएको छ ।

मनाइयो गुगल डे

गुगल अब सर्च इन्जिनका रुपमा मात्र रहेन । यसको प्रयोग गरेर धेरै काम गर्न सकिन्छ । पछिल्लो समयमा नेपालमा समेत गुगलको एन्ड्रोइड एप्सलाई व्यापारिक र व्यावहारिक कार्यमा प्रयोग गर्नेहरु बढिरहेका छन् । यसै सन्दर्भमा केही दिन पहिले मात्र नेपाली डेभलपरहरुले गुगललाई व्यापारिक कार्यमा समेत प्रयोग गर्नका लागि हौंस्याउने उद्देश्यले ‘गुगल बिजनेस ग्रुप’ अर्थात ‘जिबिजी’ को निर्माण गरेका छन् । त्यही गुगल बिजनेस ग्रुपले गत शनिबार नेपालमै पहिलो पटक गुगल डे मनायो ।

अनलाइन उपहार

दसै र तिहार जस्ता चाडपर्वको मौसम आएको छ । यद्यपि सबै नेपाली परिवारले एक साथ बसेर दसै तिहार मनाउन सकिने अवस्था नहुन पनि सक्छ । खासगरी विदेशमा बस्ने बढ्दो प्रचलनका कारण यस्तो अवस्था आउछ । त्यति मात्र होइन, परिवार साथमा भए पनि नेपालमा रहेका आफन्तहरुको सम्झनाले पनि सताउन सक्छ । यो अवस्थामा परिवार वा आफन्तलाई चाडपर्वको अवसरमा केही उपहार दिन सकिन्छ । त्यसका लागि विदेशबाट सिधै सामान नै पठाइदिनु पर्ने अवस्था अब छैन । विदेशबाटै कम्प्युटरमा गरेको एक क्लिकका भरमा नेपालमा रहेका आफन्तको घरैमा उपहार आइपुग्न सक्छ । दसैको अवसरमा आफुले पैसा नतिरेरै घरैमा खसी आइपुग्यो वा नया“ केही सामान आयो भने आश्चर्य नहोला र ? तर प्रविधिको बढ्दो प्रयोगका कारण यो सबै सम्भव हुनसकेको छ ।

दसैको उपहार स्मार्टफोन

नेपालीहरुको घर आगनमा विजयादशमी तथा शुभ दिपावलीको रमझम भित्रि सकेको छ । दसै तिहारमा नया“ लुगा किन्ने , मिठो खाना खाने चलन पूरानै हो । जीवनस्तरमा आएको परिवर्तनस“गै यही चाडबाडको वेलामा किनमेल संस्कृतिमा पनि परिवर्तन आएको छ । अब नेपालीहरु यस्ता अवसरमा स्मार्टफोन किन्न समेत रुचाउन थालेका छन् । जागिर र व्यवसाय हुनेहरुले अलि अलि थपथाप गरेर र नहुनेहरुले जम्मा गरेको पैसाले आफुलाई मन लागेको स्मार्टफोन किन्ने वा कसैलाई उपहार दिने चलन पनि बढेर गएको छ । यही समयमा कम्पनीहरुले विभिन्न प्रकारका उपहार र छुटको व्यवस्था पनि गरेका हुन्छन् । आफ्नो उत्पादनको प्रवद्धन र विक्री गर्ने उद्धेश्यले कम्पनी अनुसार नगद सहित विभिन्न योजना अगाडी सारेका हुन्छन्  । आफ्नो शोखको स्मार्टफोन किन्न दसै कुरेकाहरुलाई यो राम्रो अवसर पनि हो ।

सफ्टेकमा सफ्टवेयर

कम्प्यूुटर एशोसिएसन अफ नेपाल (क्यान) ले बर्षेनी आयोजना गर्दै आएको क्यान सफ्टेक २०१४ गत भाद्र २६ देखि २९ सम्म राजधानीको भृकुटीमण्डपस्थित प्रदर्शनी सम्पन्न भएको छ । उक्त प्रदर्शनीमा सफ्टवेयर, सर्भिसेज, सोलुुसन् र कम्यूूनिकेशनको क्षेत्रमा विकास भएका नयां–नयां प्रविधिको प्रदर्शन गरिएको थियो  । सफ्टेक भएकाले यसमा विशुद्ध रुपमा सफ्टवेयरका वारेमा जानकारी प्रदान गरियो । सुुविसुु क्यान सफ्टेक २०१४ इन एशोसियसन विथ नियो ईआरपीमा जम्मा १ सय ४२ वटा स्टलहरु रहेका थिए । सफ्टवेयरको क्षेत्रमा शिक्षा, कम्प्यूूटर सुुरक्षा, बैंकिङ्क, सूूचना व्यवस्थापन, लेखा व्यवस्थापन, एन्टिभाइरस र अस्पताल व्यवस्थापन लगायतका सफ्टवेयरहरु रहेका थिए । प्रदर्शनीमा रहेका केही मुख्य सफ्टवेयरहरु यस प्रकार रहेका थिए ।

प्ले स्टोरको विकल्प एप्स झोला

एकराज सुवेदी

गुगल प्ले स्टोर हामी धेरैले प्रयोग गर्छौ । विभिन्न प्रकारका एप्स डाउनलोड गर्न यसको प्रयोग गरिन्छ । संसारमा एन्ड्रोइड भर्सनका जति पनि एप्स निर्माण हुन्छन्, ती सबै प्ले स्टोरमा संग्रहित हुन्छन् । आफुलाई आवश्यक एप्स डाउनलोड गरी प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

तर गुगल प्ले स्टोरमा यति धेरै एप्स छन्, ती सबैको बारेमा जानकारी लिन पनि गाहे हुन्छ । नेपाली एप्स निर्माताहरुले बनाएका एप्स संग्रह गर्ने छुट्टै स्थान भइदिए कति राम्रो हुन्थ्यो ? यही समस्याको समाधानका रुपमा एप्स झोला आएको छ । नेपाली नाम झोलाबाट नै यसको अर्थ प्रस्ट हुन्छ । झोलामा धेरै प्रकारका एप्स संग्रहित छन्, जुन नेपाली डेभलपरहरुले निर्माण गरेका हुन् ।

फिफा पछि अब रोबोकप

फुटबलको महाकुम्भ बिश्वकप समाप्त भएको छ । तर बिश्वकप सम्पन्न भएकै राष्ट्र ब्राजिलमा त्यही स्टाइलमा अर्को बिश्वकप फेरि प्रारम्भ भएको छ । तर उक्त बिश्वकपमा मानिस भने खेल्ने छैनन् । बरु मानिसको सट्टामा रोबोटका वीचमा फुटबल हुदैछ । रोबोकप २०१४ नाम दिइएको उक्त खेल भोलिबाट प्रारम्भ भई ६ दिनसम्म चल्नेछ । बिश्वका विभिन्न ४५ राष्ट्रका ४ हजार इन्जिनियर र बैज्ञानिकहरु उक्त खेलमा प्रत्यक्ष संलग्न हुदैछन्, जसले निर्माण गरेका रोबोटका वीचमा फुटबल खेल हुनेछ । उक्त खेलमा स्वतन्त्र तथा रिमोट–फ्रि रोबोटले वास्तबिक फुटबल खेल्दाकै नियममा आधारित रहेर फुटबल खेल खेल्नेछन् । खेलमा अनियमितता नहोस् भन्ने उद्देश्यले मानिस र रोबोट दुवैले रेफ्रिको भूमिका निभाउनेछन् ।

पिसी कन्ट्रोलर र सेक्युरिटी अलार्म

हातमा मोबाइल, अनि टेबुलमा पिसी वा ल्यापटप । यो अहिले धेरैको दैनिकी बनेको छ । पिसी (पर्सनल कम्प्युटर) वा ल्यापटपमा भएका सामग्रीका आधारमा हामीले धेरै प्रकारका प्रिजेन्टेसन गर्नुपर्ने हुन्छ । यो अवस्थामा पटक पटक टेबुल नजिक पुग्नु भन्दा हातमै भएको मोबाइलले पिसी वा ल्यापटपमा भएका सामग्रीलाई चलाउन सकियो भने कति सहज होला ?

यही सहजताका लागि नेपाली युवाहरुको समूहले एउटा एपको निर्माण गरेका छन् । एन्ड्रोइड पिसी कन्ट्रोलर नाम दिइएको उक्त एपलाई केही दिन अघि पुल्चोक इन्जिनियरिङ क्याम्पसमा सम्पन्न लोकस २०१४ मा प्रदर्शन गरिएको थियो । उक्त एप सफ्टवेयर तर्फ पहिलो विजेता बनेको थियो । काठमाडौं इन्जिनियरिङ कलेजका कम्प्युटर इन्जिनियरिङ तेस्रो बर्षमा अध्ययनरत रबिराज केसी, रचेन्द्र पौडेल, सार्थक खनाल, शेखर चालिसो र आकाश सिंखडाको समूहले उक्त सफ्टवेयरमा आधारित एपको निर्माण गरेको हो ।

चाइल्डएप एप्याथन

नेपाल इन्जिनियरिङ कलेजका बिद्यार्थी मिलन कार्की र दर्पन पुडासैनीले ‘इन्जिनियरिङ अड्डा’ नामक ग्रुपको निर्माण गरे । उनीहरुले खानेपानीको सुरक्षाको परीक्षण गर्ने र त्यसलाई म्यापमा विभिन्न जानकारी सहित देखाउने एप्लिकेसनको निर्माण गरे । विभिन्न समयको प्रशिक्षण पश्चात तीन दिनको अवधिमा निर्माण गरिएको उक्त एप्सले पहिलो पुरस्कार हात पा¥यो, जसमा उनीहरुले एक लाख रुपैया“ नगद पुरस्कार प्राप्त गरे । त्यसैगरी नेसनल कजेज अफ इन्जिनियरिङका ‘इचनियर्स’ ग्रुपले निर्माण गरेको भर्चुअल क्लासरुम सम्बन्धी एप्सले दोस्रो स्थान हासिल ग¥यो । बिबेक शर्मा चापागाई, समिरा शर्मा, सन्जिता शर्मा र बिबेक अवाले सम्मिलित उक्त समूहले निर्माण गरेको एप्सको सहयोगले कक्षा कोठाको वारेमा एसएमएसको सहायताले विभिन्न जानकारी दिन्छ । इन्स्टिच्युट अफ इन्जिनियरिङ, पुल्चोकका विद्यार्थीको ‘द राइजिङ कोडर्स’ समूहले जन्म दर्ता र यसको वारेमा एसएमएस मार्फत जानकारी दिने गरी निर्माण गरेको एप्सले तेस्रो स्थान हासिल ग¥यो । यी दुई समूहले क्रमशः ५० हजार र १० हजार नगद पुरस्कार प्राप्त गरे । राइजिङ कोडर्स समूहका अभिशेक पौडेल, अरुण कुमार अग्रवाल, मनिस चन्द्र र नवीन भट्टराईले निर्माण गरेको उक्त एप्सले बच्चा जन्मनु अघि र जन्मिसके पछि गरिने स्याहारका वारेमा एसएमएसमार्फत जानकारी दिन्छ

स्मार्टफोन बजारमा अमेजनको प्रवेश

अनलाईन सपिङ कम्पनीको रुपमा प्रसिद्ध कम्पनी अमेजन पनि स्मार्टफोनको बजारमा प्रवेश गरेको छ । अमेजन डट कमले पहिलो स्मार्टफोनको रुपमा ‘फायर’ लाई बजारमा ल्याएको घोषणा गरेको छ । थ्रीडी प्रविधियुक्त उक्त स्मार्टफोनमा थ्रीडी साउन्डका साथ थ्रीडी भिडियो पनि हेर्न सकिन्छ । ४ दशमलव ७ इन्चको डिस्प्ले भएको उक्त स्मार्टफोनको पिक्चर क्वालिटी निकै नै आकर्षक हुनेछ । यसमा चार वटा फ्रन्ट फेसिङ क्यामेरा छन्, जसले युजरको हेड मनिटर गर्न सक्छ, जसका कारण स्क्रिनमा इमेजलाई एड्जस्ट गर्न सकिन्छ । 

विश्वकपलाई नेपाली टिभी प्रविधि

एकराज सुवेदी
विश्वकप नजिकिदै गर्दा टेलिभिजन कम्पनीहरुले नेपालमा समेत विभिन्न नया“ र आकर्षक प्रविधिका टेलिभिजन भित्र्याइरहेका छन् । ठुलो स्क्रिनमा घरैमा बसेर टिभी हेर्नुको आनन्दलाई शब्दमा बर्णन गर्न सकिदैन । झन् त्यसमाथि पछिल्लो प्रविधिले सुसज्जित टिभी भैदिए भने कस्तो रमाइलो हुन्छ होला ? यो पटकको विश्वकपमा नेपाली दर्शकले समेत ती पछिल्ला प्रविधिको प्रयोग गर्न पाउने भएका छन् । टेलिभिजनमा पछिल्लो पटक फोर के अर्थात अल्ट्रा एचडी प्रविधि भित्रिएको छ । विश्व बजारमा उपलब्ध हुन थालेको उक्त प्रविधि नेपालमा पनि भित्रिसकेको छ ।

शब्दका कुरा

सेल्फी । यो अंग्रेजी अक्षर एसइएलएफआई र ई मिलेर  बनेको हो । यद्यपि यो शब्द पहिले देखि नै सुनिएको हो । तर पहिले यसको चर्चा खासै भएको थिएन । तर सन् २०१३ मा यो शब्द निकै नै सुनियो । बिश्वमै अंग्रेजी भाषाका लागि ख्याती कमाएको अक्सफोर्ड डिक्सनरीमा पनि यो शब्द थिएन । तर केही समय अघि मात्र यसले डिक्सनरीमा प्रवेश पाएको छ र बर्ष २०१३ को ‘बर्षको शब्द’ अर्थात ‘वर्ड अफ द इयर’ समेत बनेको छ ।

यद्यपि सेल्फीको पहिलो प्रयोग सन् २००२ मै भएको पाइन्छ । त्यतिखेर एक जना अष्ट्रेलियन नागरिकले खुट्टामा ठेस लाग्दाको समयको तस्बिर फोटो सेयर गर्ने साइट फ्लिकरमा पोस्ट गरेका थिए । तर उनको अनुहार प्रष्टस“ग देखिएको थिएन । आफु अल्कोहलले मातिएको कारण नभई ‘सेल्फी’ भएकाले यसो भएको उनको भनाई थियो । यसमा उनले सेल्फीको अर्थ आफै खिचेको तस्बिर भन्न खोजेका थिए ।

सर्च होइन, स्मार्ट सर्च

हामी गुगलमा विभिन्न विषयका वारेमा खोजी गर्छौ । यसलाई गुगल सर्च भनिन्छ । कतिपयले सजिलोका लागि यसलाई गुगल गर्ने पनि भन्छन् । गुगलको लोकप्रियताले गर्दा यसको नाम नै विभिन्न शब्दले पुकारिन्छ । भनिन्छ, यसमा जे खोज्दा पनि पाइन्छ । यसको अर्थ जुन विषयवस्तुका वारेमा पनि यसमा खोजी गर्न सकिन्छ । हामीलाई ब्यावहारिक रुपमा काम लाग्ने कतिपय कुरा पनि यसमा खोजी अर्थात सर्च गर्न सकिन्छ ।

गुगल एडसेन्स

मैले गुगलबाट यति पैसा पाए नि ....
कतिपय वेबसाइट र ब्लग संचालकहरु यस्ता कुरा सुनाइरहेका हुन्छन् । बिश्वमा लाखौ वेबसाइट बनेका छन् र तिनका विभिन्न फरक फरक बिषयवस्तु र उद्येश्य हुनसक्छन् । कतिपय वेबसाइट र ब्लग रहरै रहरमा पनि बनेका हुन्छन् । तर पनि सबैको एउटा प्रमुख उद्येश्य ‘आफ्ना कुरा पाठक सम्म पु¥याउनु’ हुन्छ । यो अवस्थामा यदि राम्रो र चल्तीको वेबसाइट वा ब्लग बन्यो भने लोकप्रिय साइट गुगलले आफ्नो तर्फबाट निश्चित खालका बिज्ञापन राखीदिन्छ, जसलाई गुगल एडसेन्स भनिन्छ । त्यही एडसेन्स बापत वेबसाइट वा ब्लग संचालकले निश्चित डलर पाउन सक्छन् । यसले गर्दा वेबसाइट वा ब्लग संचालकको एउटा प्रमुख लक्ष्य गुगल एडसेन्स बापत रकम हात पार्नु पनि हुन्छ र यसरी रकम हात पर्दा उनीहरु खुशी नहुने कुरै भएन ।

एसएमएस बढ्दो प्रयोग

एकराज सुवेदी

एसएलसी परीक्षाको परीक्षाफल प्रकाशनस“गै यो वर्ष एउटा नया“ अध्यायको थालनी भएको छ । परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले परम्परादेखि नै छापा माध्यममा पैसा तिरेर गर्दै आएको परीक्षाफल प्रकाशन कार्यलाई यो बर्षदेखि निरन्तरता नदिने घोषणा ग¥यो । कार्यालयले यस बर्ष आफ्नो वेबसाइटको साइज वृद्धि गरेको, विभिन्न सातभन्दा बढी इन्टरनेट सेवा प्रदायक तथा एसएमएसमार्फत तत्कालै परीक्षाफल जान्न सकिने व्यवस्था गरेको कार्यालयका उपनियन्त्रक प्रल्हाद अर्यालले जानकारी दिए ।

अनलाइनमै खाना र खाजा

एकराज सुवेदी
केही समय अघि खाना पारखीहरुलाई मध्यनजर राख्दै सिंहा ग्रुपले इजि खाना डट कम नामक अनलाइन सेवा प्रारम्भ गर्यो । यो सेवा मार्फत खाना पारखीहरुले रेष्टुराका बारेमा पुर्ण जानकारी लिन सक्छन् । सिंहा ग्रुपका कार्यकारी अधिकृत अरनिको सिंहका अनुसार खाना संस्कृतिमा परिवर्तन आएकाले तिनलाई सजिलो वनाउन वेबसाईट सहयोगी रहने छ ।

गुडबाई हटमेल

माइक्रोसफ्टले हटमेल डट कम एकाउन्टमा भएका इमेल र अन्य डाटालाई आउटलुक डट कममा प्रतिस्थापन गरेको आधिकारिक जानकारी दिएको छ । माइक्रोसफ्टको यो घोषणासँगै अब हटमेलको अस्तित्व पनि औपचारिक रुपमा समाप्त भएको छ । गत ६ हप्ताको अवधिमा माइक्रोसफ्टले १ सय ५० पेटाबाइट भन्दा बढी इमेल सेवालाई प्रतिस्थापन गरेको जनाएको छ । एक हजार गिगाबाइट बराबर एक टेराबाइट हुन्छ । त्यसैगरी एक हजार टेराबाइट बराबर एक पेटाबाइट अर्थात पिबी हुन्छ ।

प्रयोगमा गुगल ग्लास

- एकराज सुवेदी

लामो समयको चर्चासँगै गुगल ग्लास प्रयोगमा आएको छ । तर यो बजारमा भने आइसकेको छैन । यसको अर्थ गुगल ग्लासको प्रयोग केही ब्यक्तिले गर्न थालेका छन् । गुगल ग्लासलाई एक प्रकारको चश्मा भन्न सकिन्छ । तर यो हेर्नका लागि प्रयोग गरिने चश्मा भने होइन । यसलाई बरु एक प्रकारको स्मार्टफोन भन्न सकिन्छ किनकी यसले स्मार्टफोनले जस्तै काम गर्छ । तर यसको डिस्प्ले स्त्रिmनमा औलाले छुन पर्दैन । यसले भ्वाइस कमान्डका आधारमा काम गर्नेछ । इमेल चलाउन, तस्बिर खिच्न, सोसियल नेटवर्किङ साइट चलाउन आदि सबै कार्यका लागि बोलेर कमान्ड दिदा सबै काम सम्पन्न हुनेछन् ।

आइफोनदेखि आइपोपसम्म

- एकराज सुवेदी

केही दिन अघि सामसुङले पनि स्मार्ट वाच बजारमा लिने तयारी गरेको समाचार आयो । याहुमा भएको यो समाचार हेरेपछि एक जना पाठकले प्रतिक्रिया लेखे – भविष्यमा आइवाच पहिरेर आइकारमा चढ्ने धेरै मानिसहरु आइरेष्टुरा“मा आइफेमलीका साथ गएर आइफुड खानेछन् । रमाइलोका लागि लेखिएको भए पनि यो प्रतिक्रियालाई सामान्य ठट्टा मात्र मान्ने भने सकिदैन । भविष्यमा सूचना प्रविधिका यति धेरै सम्भावना देखिएका छन्, जसले गर्दा आइवाच र आइकार मात्र होइन, आइफेमली र आइरेष्टुरा“देखि आइफुड सम्म उपलब्ध नहोलान् भन्न सकिदैन ।